فیزیوتراپی پا : فیزیوتراپی شیوهای از درمان بیماریها و اختلالات عصبی-عضلانی-اسکلتی می باشد که با استفاده از تجهیزات مکانیکی، جریانهای الکتریکی، مانورهای دستی، تمرینات ورزشی و عوامل فیزیکی دیگر انجام می گیرد . در این روشها از ورزش، نور، لیزردرمانی، گرما و الکتروتراپی استفاده میشود.
فیزیوتراپی بخشی از پزشکی است که هدف اصلب آن پیشگیری از بیماریها، ،توانبخشی و بالا بردن سطح سلامتی بیماران میباشد بطور کلی این فرایند ها برای تکمیل عملکرد افراد می باشد و آسیب های مختلف میتواند این عملکرد در افراد را دچار اختلال کند.
آسیب هایی همچون پیچ خوردگی مچ ، زیاد یا کم شدن قوس کف پایی ، خارپاشنه ، انگشت چکشی ، شیناسپلینت ، تاندونیت آشیل ، التهاب فاشیایپلنتار و … یکی از اقدامات کلیدی برای رفع آسیب ، در رشته فیزیوتراپی در منزل میباشد.
تمرین درمانی برای این ناحیه در ۲ قسمت تمرینات روی تخت و لوکالو تمرینات فانکشنال و تمرین راه رفتن انجام میشود. تمرینات اولیه در جهت کاهش التهاب ناحیه وکشش عضلات اطراف و نیز تمریناتی در جهت ثبات و تقویت مفاصل و فیزیوتراپی پا بالاتر مانند زانو ، لگنو ناحیه ستون فقرات میباشد.
پس از رد شدن از فاز اولیه ، تمرینات ایزومتریک یا تمرینات ثابت بدون جابجایی شروع شده و سپس به تمرینات ایزوتونیک که عضلات مرتبط را در طول های بلند و کوتاه تقویت میکند ، پیشرفت می یابد.
سپس زمانیکه بیمار قادر به تحمل وزن بر روی اندام مربوطه شد ، تمرینات فانکشنال شروع میشودکه هدف در این تمرینات ، بالابردن توانایی بیمار برای برگشت به زندگی و فعالیت روزانه قبل از آسیب ، میباشد. این تمرینات شامل تمرینات برای بالا بردن تعادل و حس عمقی با استفاده از تمریناتی همچون تخته تعادل ، ترامپولین ، تراباند میباشد.
مچ پا یکی از مهم ترین مفاصل بدن در تحمل وزن و ایجاد یک پایه با ثبات برای بدن می باشد. در آسیب های مچ پا که شایع ترین آن پیچ خوردگی مچ پا است ممکن است استخوان ها ، عضلات و یا لیگامان های این مفصل آسیب ببیند. فیزیوتراپی مچ پا با توجه به علت بروز مشکل متفاوت است.
استفاده از تکنیک های دستی برای کاهش درد و بهبود حرکت، تمرین درمانی تخصصی شامل ورزش هایی به منظور تقویت و ایجاد ثبات در مچ پا، بازآموزی عصبی عضلانی به منظور بهبود ثبات و تعادل بیمار و مدالیته های فیزیکی همانند الکتروتراپی، لیزر، مگنت تراپی، اولتراسوند، سرما و گرما به منظور کاهش درد و التهاب و ترمیم بافتی می باشد.
روش های فیزیوتراپی مچ پا متفاوت می باشد. در کل روش فیزیوتراپی مچ پا با توجه به نوع و شدت آسیب متفاوت است. آسیب های مچ پا عوارض مختلفی همانند درد و تورم، محدودیت حرکتی ، ضعف عضلانی، کاهش تعادل و حس عمقی و کاهش ثبات مفصلی مچ را به همراه دارد. در آسیب های مچ پا معمولا ریسک آسیب مجدد بین ۴۰ تا ۷۰ درصد وجود دارد. به همین منظور درمان صحیح و کامل آسیب دیدگی های مچ پا ضرورت دارد.
فیزیو تراپی پا اثر خوبی برای ترمیم آسیب های رباط ها دارد و روند درمان را تسریع میکند .تمرین هایی تقویتی برای عضله های اطراف مچ پا انجام و آموزش داده میشود .و گاهی ممکن است برای بدست اوردن دامنه حرکتی مفصل های مچ پا از تکنیک های درمانی دستی استفاده کنند.
در مرحله هایی که درد و تورم از بین رفت متخصص فیزیوتراپی پا حس عمقی توسط تخته تعادل برای افزایش ثبات و تعادل حتما انجام خواهد گرفت زیرا در این مرحله فرد درد و تورم ندارد و به طور معمول این مرحله توسط بیمار ها ادامه نمیابد و در آینده باعث ایجاد عوارض میشود .
البته در آسیب دیدگی های شدید که اغلب با شکستگی قوزک پا نیز همراه میباشد به خصوص قوزک داخلی پوشیدن نیم پوتین یا کفش ساق دار از بی ثباتی جلوگیری میکند .یکی از مورد هایی که خیلی مفید هستند که در اواخر درمان بخصوص در جوانان و ورزشکاران باید تاکید شود به سمت عقب دویدن است که برای افزایش تعادل و ثبات انجام می شود.
بناسب ، افزایش دامنه حرکتی با استفاده از تکنیک های دستی ، بهبود حس عمقی و بازآموزی الگوی راه رفتن بیمار می یش از ۳۰ مفصل در فیزیوتراپی برای پا وجود دارد. عملکرد دقیق و هماهنگ این مفاصل در کنار هم و با کمک عضلات پا که حرکت و ثبات را در این ناحیه ایجاد می کنند موجب می شود ما بتوانیم راه برویم بدویم و بپریم .
فیزیوتراپی پا ممکن است در اثر فعالیت های تکراری و بیش از حد و یا ضربه مستقیم دچار آسیب و در نتیجه ملتهب و دردناک شود. در این صورت علائمی همچون درد ، التهاب و تورم ، ضعف عضلات ، سفتی حرکت و کاهش دامنه حرکتی مشاهده شود. در این حالت درمان بیمار شامل مدالیته های مناسب جهت کاهش درد و التهاب همچون الکتروتراپی ، مگنت تراپی ، افزایش قدرت با کمک تمرینات ورزشی مباشد.
حرکات غیر فعال شامل حرکاتی میشودکه درمفصل به صورت غیرفعال توسط تراپیست صورت میگیرد و خود فرد نقشی در انجام این حرکات ندارد. در زمانی که آسیب و التهاب حاد وجود داشته باشدکه حرکت سبب افزایش مشکل بیمار شود از حرکات غیر فعال به جهت از دست ندادن دامنه ی حرکتی مفصل استفاده میگردد. حرکات فعال کمکی حرکاتی که فرد به کمک تراپیست یا فیزیوتراپی پا خود در مفصل انجام میدهد. در این مرحله حرکات فعال دردها کم شده و بیمار تورم و التهاب خاصی در اندام ندارد و راحت میتواند به صورت فعال وبدون کمک حرکت مفصل را به جهت تقویت هر چه بیشتر عضلات انجام دهد.
به جهت درمان مشکلات فیزیوتراپی پا در منزل مشود از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده کرد یه این صورت که ، ابتدا از درمان های کاهنده ی درد التهاب استفاده می شود که به این منظور فیزیوتراپیست از دستگاه های پروتابل و قابل حمل که شامل دستگاه های الکتروتراپی میشوند استفاده می کند.
همچنین انواع بانداژها و نواربندی ها برای کاهش تورم ، کاهش درد و ایجاد ساپورت در اندام صورت می گیرد. درمان های دستی باهدف برگرداندن حرکت مفصل ، اصلاح وضعیت ، کاهش بار از روی بافت و تخلیه تورم صورت می گیرد و به بیمار هم آموزش داده می شود. از گرما و سرما برای برگرداندن حس فرد ، کاهش تورم و درد هم استفاده می گردد در مرحله ی بعد تمرینات ورزشی با هدف تقویت عضلات ، اصلاح وضعیت قوس های کف پایی و بهبود تعادل به بیمار آموزش داده می شود.
برنامه فیزیوتراپی فرد با توجه به وضعیت بدنی وی قبل و پس از آسیب تعریف می شود. نحوه انجام فیزیوتراپی با توجه به وضعیت بدنی هر فرد متفاوت است. درکل برنامه فیزیوتراپی ، شامل ۳ قسمت دستگاهها ، درمان دستی و تمرین درمانی میباشد. دستگاهها شامل دستگاه تحریک الکتریکی به منظور کنترل درد ، التهاب و باز آموزی حرکات عضلانی میباشد. برای مثال جریان TENS برای کنترل درد ، جریان فارادیک برای کنترل ادم و جریان FES به منظور بازآموزی عضلانی استفاده می شود. از دستگاه لیزر برای کاهش التهاب ، کنترل درد وگاها تحریک و افزایش میزان ترمیم در ناحیه می باشد. فیزیوتراپی پا شاک ویو برای مشکلاتی مانند خار پاشنه ، تاندونیت های مزمن ، نقاط تریگروگرفتگی می باشد. دستگاه دیاترمی ، که ایجادکننده ی گرمای عمقی است ، برای کاهش التهاب مزمن و رفع اسپاسم عضلات ریز و عمقی میباشد.
امروزه کلیپ های آموزشی بسیاری از تمرینات پا ، در فضای مجازی وجود دارد . برای آگاه شدن از وضعیت بیماری خود باید به کلیپ هایی مراجعه کرد که از سایت های معتبر علمی و پزشکی باشند و به هر سایتی بدون منبع معتبر نباید اعتماد کرد. بیشترین مشکلاتی که در فیزیوتراپی پا وجود دارند و شیوع بالایی دارند عبارت است از :
سالانه وزارت بهداشت با توجه به شرایط تعرفه های جدیدی برای خدمات فیزیوتراپی پا تصویب میکند که به وسیله ی انجمن فیزیوتراپی به کلینیک های مربوطه ابلاغ میگردد. خدمات فیزیوتراپی در دفترچه تعرفه ها هرکدام به صورت جداگانه ارزش گذاری شده اند لذا با توجه به خدمات ارایه شده در هر جلسه با توجه به نظر پزشک معالج و فیزوتراپیست، هزینه متفاوت است .بیماران در صورت داشتن بیمه تکمیلی، میتوانند از سقف پوشش هزینه های خود استفاده نمایند. پا شامل مفصل ران، زانو و مچ پا است که تعرفه ی هرکدام جدا است و هرکدام با عنوان یک اندام جدا محاسبه شده و جداگانه خدمات برای وی احتساب می گردد.
هرچند درد کف و مچ پا به علل مختلفی بروز مییابد، اما متخصص فیزیوتراپی این توانایی را دارد تا در تسکین انواع درد و بهبود عارضههای مختلف به بیماران کمک کند. فیزیوتراپی مخصوص درمان درد کف و مچ پا شامل موارد زیر است:
-متخصص فیزیوتراپی از روشهای متعددی برای کاهش درد و ورم کف و مچ پا استفاده میکند. این روشها شامل یخ درمانی، گرما درمانی، اولتراسوند و ورزشهای خاص میشود. همچنین متخصص فیزیوتراپی روشهایی را برای اجتناب از بعضی فعالیتها یا تعدیل فعالیتهای روزمره به بیمار آموزش میدهد تا به این ترتیب فرآیند التیام تسریع شود.
– متخصص فیزیوتراپی درمانهای خاصی را برای بازیابی عملکرد کف و مچ پا توصیه میکند. درمان با انجام دادن تمرینهای غیرفعال شروع میشود، در این حالت متخصص فیزیوتراپی کف و مچ پا را با ملایمت حرکت میدهد و تمرینهای فعالی را که خود بیمار باید انجام بدهد، به تدریج شروع میکند.
– متخصص فیزیوتراپی تمرینهای کششی، تقویتی و استقامتی خاصی را برای بازیابی تدریجی دامنه حرکتی و قدرت ناحیه آسیب دیده توصیه میکند
– درد کف و مچ پا تعادل را مختل میکند و خطر زمین خوردن و آسیبدیدگی مجدد را افزایش میدهد. متخصص فیزیوتراپی به بازیابی حس تعادل کمک میکند تا از این اتفاقات پیشگیری شود.
توصیههای زیر را برای سالم و قوی نگه داشتن پاها رعایت کنید: