فیزیوتراپی لگن | حامد احمدی گل *۰۹۱۲۸۳۳۲۸۲۱*

فیزیوتراپی لگن

فیزیوتراپی لگن شامل درمان مردان و زنان با بی اختیاری و یا درد در ناحیه لگنی می باشد، که شامل شکم، باسن ها، کف لگن، دنبالچه، آلات تناسلی و مقعد می باشد. عضلات کف لگن از استخوان پوبیس تا استخوان دنبالچه کشیده شده است و مثانه، روده ها و پیشابراه را نگاه می دارد، ممکن است در اثر افزایش سن، ضربه و یا جراحیهای این ناحیه دچارضعف، سفتی و یا (اسپاسم ) شوند.

علائم بیمار شامل بی اختیاری ادرار و یا مدفوع با سرفه، عطسه و یا در حین ورزش و همچنین دردهای ناحیه لگن باشد. درمان های فیزیوتراپی  لگن  ،در اختلالات کف لگن شامل دستگاه بیوفیدبک برای بازآموزی عضلات کف لگن، استفاده از تکنیک های درمان های دستی، تکنیک های ریلکسیشن، آموزش تمرینات تقویتی برای عضلات ضعیف و کششی برای عضلات سفت این ناحیه می باشد.

چه مشکلاتی با فیزیوتراپی لگن درمان می شود

فیزیوتراپی کف لگن یک روش درمانی طبیعی، بدون دارو و غیر جراحی و یک گزینه جایگزین برای درمان های دیگر است.ثابت شده است که فیزیوتراپی کف لگن در درمان بسیاری از بیماریها موثر است، مثل:

۱-عدم توانایی کنترل روده
۲-بی اختیاری ادرار (شامل استرس، احساس فشار و بی اختیاری از نوع مخلوط)
۳-دشوار بودن ادرار کردن
۴-پرولاپس اندام تحتانی (از جمله مثانه، رحم و مقعد)
۵-اختلالات درد لگن مانند واژینیسموس، مقاربت دردناک، ولوودینیا
۶-درد لگن قبل و بعد از زایمان
۷-مشکلات پروستات
۸-اختلال نعوظ
۹-مقاربت دردناک
۱۰-یبوست
۱۱-کمردرد مزمن
۱۲-سندرم روده تحریک پذیر
۱۳-جدایش شکم ( جدا شدن ماهیچه های ابس)
۱۴-درد پایین کمر
۱۵-کوکسیدینیا (درد دنبالچه)
۱۶-ضعف یا افزایش تونوس ماهیچه ای در کف لگن
۱۷-اختلال عملکرد کف لگن مربوط به درد میوفاسیال
۱۸-حساسیت در قسمت مرکزی داخل کف لگن

نقش کف لگن در بدن افراد  چیست

کف لگن ۵ وظیفه اصلی دارد:

۱-ماهیچه باسطه (حمایت و پشتیبانی مداوم از احشاء لگنی)
۲-پایداری
۳-حمایت از اندام ها
۴-رابطه جنسی
۵-تلمبه (به حرکت مایع لنف در بافت ها و عروق لنفاوی سیستم لنفاوی بدن که از بدن محافظت می کند، کمک میکند.)
۶-قسمت کف لگن در بدن همه افراد، زنان، مردان و کودکان، وجود دارد.

۷-اگر ماهیچه های کف لگن شما به خوبی کار نکنند، ممکن است در مورد یکی از موارد بالا یا تمام آنها دچار مشکل شوید

دستگاه فیزیوتراپی لگن

دستگاههایی که در فیزیوتراپی لگن مورد استفاده قرار می گیرد شامل دستگاههای تحریک الکتریکی  و دستگاه biofeedback می باشد.دستگاه بیوفیدبک در فیزیوتراپی لگن جهت اشنایی بیمار با عضلات کف لگن ، نحوه انقباض ان ها و تقویت و بهبود کارایی این عضلات مورد استفاده قرار می گیرد.

این دستگاه درصورتی می تواند موثر باشد که سیستم عصبی فرد سالم باشد ، عفونت مجاری ادراری نداشته باشد و سیستم شناختی بیمار سالم باشد به این معنا که توانایی برقراری ارتباط کلامی و بصری مناسب داشته باشد.نحوه عملکرد این دستگاه به این صورت است که پروب در واژن یا مقعد قرار می گیرد و میزان انقباض عضلات را در صفحه نمایشگر نشان می دهد. درنتیجه به بیمار این فیدبک داده می شود که ایا عضلات درستی را منقبض کرده است یا نه. این امر موجب میشود قدرت عضلات و عملکرد بیمار بهبود یابد.

درطی فیزیوتراپی لگن از دستگاهایی که دارای تحریک الکتریکی و بیوفیدبک هستند ،استفاده می شود .از دستگاه بیوفیدبک در فیزیوتراپی بیشتر برای بهبود کارایی و تقویت عضلات استفاده می کنند . در طی این روند پروپ در داخل واژن یا مقعد قرار می گیرد و با کمک آن می توان انقباضات عضلات را بررسی و کنترل کرد . با کمک این روش می توان قدرت و عملکرد عضلات را تا حد قابل توجهی بهبود دهیم .

فواید فیزیوتراپی لگن

در بعضی از اوقات فرد دچار درد در ناحیه لگن خود می شود و ممکن است این درد لگن برای او غیر قابل تحمل باشد و دچار اختلال در کار های روزمره اش کند. حال این درد در ناحیه لگن فرد می تواند به دلیل سن فرد و یا تصادف و اتفاق ناگهانی که برای فرد رخ می دهد و یا آرتروز و … باشد.برای درمان درد لگن و فیزیوترای لگن باید به مراکز فیزیوتراپی مراجعه نمود زیرا اگر که این درد شدید شود منجربه جراحی لگن و تعویض مفصل لگن می شود. می دانیم که عضلات کف لگن ممکن است با افزایش سن در فرد ضعیف تر شوند.

زایمان یکی از عواملی است که موجب ضعف این عضلات می شود. در صورت ضعف عضلات کف لگن بیمار علائمی همچون بی اختیاری ادرار در حین سرفه، عطسه، بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت های شدید جسمی ، ناتوانی در کنترل گازهای روده ای و مقاربت های دردناک دارد. حال برای بهبود این شرایط بعد از زایمان با یکسری از ورزش ها و فیزیوتراپی ها تحت نظر پزشک معالج جلوی این اتفاق ها در فرد بیمار  گرفته شود.

فیزیوتراپی بعد از جراحی لگن

هدف اصلی فیزیوتراپی بازیابی توانایی فعالیت های بیمار و استقلال در زندگی روزمره اش است. فیزیوتراپی در بسیاری از جراحی ها، مخصوصا در جراحی های تعویض مفصل یا جراحی هایی که با مفصل سروکار دارند، نقش بزرگی دارد. فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی باعث افزایش توانایی بیمار می شود. بدیهی است که تمرینات و فعالیت های فیزیوتراپی پیشنهادی، متناسب با نوع جراحی می باشد، که ممکن است در برخی موارد فیزیوتراپی کوتاه مدت باعث بهبودی بیمار شود و در برخی مواقع به فیزیوتراپی دراز مدت نیاز باشد .

باید اشاره کرد که فیزیوتراپی قبل از عمل نیز بسیار مهم است، چرا که در برخی موارد بیمار درد زیادی کشیده یا اینکه بیماری باعث ساییده شدن مفصل شده است. فیزیوتراپی قبل از انجام عمل باعث می شود که عضلات قوتی تر شده و توانایی تحمل جراحی و وجود مفصل مصنوعی (پروتز) را افزایش می دهد. لذا ممکن است لازم باشد چند جلسه فیزیوتراپی قبل از عمل برای بیمار انجام شود.

در کل فیزیوتراپی پس از عمل باعث کوتاهی دوران نقاهت عمل می شود. همچنین فیزیوتراپی از ایجاد خشکی مفصل پس از عمل کاسته و به انعطاف پذیری مفصل کمک فراوانی می کند. پس از عمل بیمار یک سبک زندگی جدیدی را آغاز خواهد کرد، که فیزیوتراپی کمک فراوانی به وفق دادن بیمار به شرایط فعلی می نماید.

همچنین کمک می نماید که بیمار پس از عمل جراحی شانس بیشتری برای موفقیت عمل داشته باشد. بیمار پس از انجام عمل به مراکز فیزیوتراپی مراجعه می کند و فیزیوتراپ با در نظر گرفتن تمرین های مشخصی یک برنامه روزمره برای بیمار تعیین می کند. هر قدر بیمار تمرین های روزمره خود را بهتر انجام دهد به بازیابی توان خود کمک کرده است. در حقیقت بیمار باید تا حد امکان برنامه ورزشی خود را انجام دهد تا به نتیجه مطلوب پس از عمل برسد

درمان ناحیه لگن با درمان دستی

یکی از درمان های اساسی، درمان های دستی یا منوآل تراپی است. مانورهای دستی منجر به افزایش جریان خون، کاهش اسپاسم عضلانی، افزایش انعطاف پذیری، افزایش سرعت ترمیم و تسریع روند بازسازی بافت می شود. با اتخاذ این روش ها، بهبودی بیمار سرعت گرفته و گذشته از آن، در دراز مدت پایداری بیشتری خواهد داشت.

همچنین از تشکیل بافت های اضافه فیبروزی در درون عضله صدمه دیده که با عنوان بافت اسکار شناخته می شود هم پیشگیری می کند. همسو با این درمان ها تجویز ورزش های درمانی هم بسیار مفید است. ورزش های درمانی مناسب، به کسب مجدد قدرت و تحمل عضلانی کمک می کنند. ورزش های ایزومتریک معمولا انتخاب نخست برای شروع تمرین درمانی هستند.

هزینه فیزیوتراپی لگن

بیشتر بیماران  بنابر دلایلی، قبل از مراجعه به فیزیوتراپیست در رابطه با تعرفه ها و هزینه فیزیوتراپی از پزشک معالج خود سوال می پرسند . در پاسخ به این بیماران باید یاد آور شد که قیمت و تعرفه های فیزیوتراپی لگن با توجه به خدمات و جلسات استفاده شده متفاوت است

. همچنین در مواردی فیزیوتراپی لگن  بیش از یک اندام تجویز می گردد به طور مثال فیزیوتراپی لگن و اندام های تحتانی چپ با یکدیگر استفاده می شود ،در این موارد نیز هزینه افزایش می یابد . خوشبتانه هزینه فیزوتراپی تحت پوشش بیمه می باشد و بیماران می توانند با استفاده از بیمه تکمیلی از خدمات فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد عضلات خود استفاده کنند.

فیزیوتراپی لگن برای چه افرادی مناسب است؟

همان گونه که می دانید لگن یکی از نواحی حساس بدن محسوب می شود  که با آسیب های جزئی و به مرور زمان دچار آسیب های جدی تر و دردهای شدید می شود. در رفتگی ها، شکستگی های استخوان های لگن، خشکی و سفتی و اسپاسم های عضلانی، کشیدگی رباط ها و تاندون ها و همچنین عارضه هایی از جمله پوکی استخوان و آرتروز می تواند باعث ایجاد آسیب های لگن، درد و ضعف در لگن شود. فیزیوتراپی لگن به بهبود اینگونه آسیب ها پرداخته و به فرد کمک می کند تا حد ممکن از این گونه آسیب ها و یا تبدیل آسیب های جزئی به آسیب های بزرگ و شدید جلوگیری کند. این درمان برای افرادی مناسب است که :

-دچار شکستگی و در رفتگی لگن شده اند.

-افرادی که دچار سختی و سفتی و خشکی و اسپاسم های عضلانی لگن هستند.

-افرادی که دچار ناراحتی و آسیب عصب سیاتیک شده اند.

-کسانی که جراحی های مخصوص و مرتبط به لگن انجام داده اند.

-زنان بارداری که لگن ضعیفی دارند و یا شرایط زایمان آن ها سخت بوده است.

-کسانی که دچار یبوست های شدید و یا افتادگی های مثانه می باشند.

-افرادی که در ران و مچ پا دچار درد هستند.

-افرادی که دچار آسیب های کمر و دردهای کمر هستند.

چند جلسه فیزیوتراپی برای درمان عارضه و آسیب های لگن نیاز است؟

تعداد جلسات فیزیوتراپی با توجه به میزان و شدت آسیب و عارضه، نوع عارضه و البته تشخیص فیزیوتراپیست تعیین می شود. گاهی فرد دچار عارضه خفیف و کوچکی بوده و با یک جلسه درمان بهبود می یابد. گاهی نیز عارضه شدید بوده و با ۲۰ جلسه درمان نیز، بهبود کامل حاصل نمی شود. در این حالت ممکن است فرد نیاز به جلسات بیشتری داشته باشد. در نتیجه باید گفت تعداد جلسات درمانی را نمی توان به صورت دقیق و قطعی محاسبه و اعلام کرد.

چگونه فیزیوتراپی به کاهش درد مفصل لگن کمک می کند؟ 

د یک فیزیوتراپیست برای کنترل درد شما شامل روش های درمانی طب سوزنی یا سوزن خشک، درمان دستی برای بهبود دامنه حرکت مفصل و یک برنامه تمرینی شخصی برای افزایش قدرت و عادی سازی هرگونه عدم تعادل عضلانی را انجام می دهد . بافت نرم نیز یکی از جنبه های مهم درمان شماست و ممکن است برای رفع این مشکل به ماساژ درمانی کمکی نیاز داشته باشید. آموزش در مورد اصلاح سبک زندگی ممکن است توسط متخصصین فیزیوتراپی برای کاهش درد لگن توصیه شود.

هزینه فیزیوتراپی لگن در منزل

نمی‌توان مبلغ ثابتی برای فیزیوتراپی لگن در منزل در نظر گرفت، چرا که مشکل هر فردی با دیگری متفاوتاست و تعداد جلساتی هم که می‌تواند با آن بهبود پیدا کند متفاوت خواهد بود. همچنین هزینه‌ی دریافتی می تواند نسبت به ساعات فیزیوتراپی نیز متغیر باشد. بنابراین تعداد جلسات فیزیوتراپی پس از اولین و یا دومین جلسه‌ی ملاقات با فیزیوتراپیست مشخص می شود. در برخی موارد نیز فیزیوتراپیست، تا بهبودی کامل بیمار فیزیوتراپی را انجام میدهد و نمی تواند تعداد جلسات دقیقی را مشخص کنید.

فیزیوتراپی لگن به چه طریق انجام می شود؟

اصولا فیزیوتراپی لگن را برای آن دسته از بیمارانی انجام می دهند که در ناحیه لگن دچار  درد و بی اختیاری می شوند که این خود می تواند شامل شکم، باسن ها، کف لگن، دنبالچه، مقعد و آلات تناسلی باشد.

عضلات کف لگن وظیفه نگه داری از مثانه و روده ها را بر عهده دارند که این عضلات  تا استخوان دنبالچه ادامه دارد. علل اختلال در این نواحی می تواند براثر بالارفتن سن و یا عوارض بعد از جراحی باشد که دچار ضعف و سستی خواهد شد باشد.

اولین جلسه فیزیوتراپی

اولین جلسه در فیزیوتراپی لگن، بیمار ویزیت شده و مورد معاینه و بررسی قرار می گیرد که این معاینه اولیه جهت تشخیص درست و انجام درمان صحیح می باشد، لذا جلسه اول در فیزیوتراپی لگن که طریقه درمان را مشخص می کند، بسیار مهم است.

سپس فیزیوتراپیست اطلاعاتی را که درباره بیمار جمع آوری نموده است مورد ارزیابی قرار داده و معاینه بیمار را شروع خواهد کرد، پزشک و یا فیزیوتراپیست ممکن است تمرینات ورزشی را برای بالا بردن قدرت و یا حرکت در مفصل تجویز نماید. در برخی مواقع قسمتی از درمان در منزل انجام می شود و بیمار می تواند بخشی از تمرینات خود را در منزل انجام دهد.

حامد احمدی گل _  فیزیوتراپی در منزل تهران